AIREAREN KUTSADURA: Mota hau airean gertatzen da. Airean energia, gas edo materia kutsakor bat botatzen dugunean gertatzen da. Material horiek atmosferarekiko arazo edo gaitz bat suposatu behar du.
URAREN KUTSADURA: Mota hau uretan gertatzen da. Uretan material kimiko edo nuklearrak sartzen ditugunean ematen da, eta uretan alterazio txar bat sortzen da. Kaso esagunenak, lantegietan ematen dira, zakarra botatzen dutenean.
LURRAREN KUTSADURA: Lurraren kutsadura gizakiok lurrera hainbat, produktu kimiko botatzerakoan sortzen da. Kutsadura honek normalean sortzen da pestisidekin, oso osasunerako filtrazioengatik edo produktu industrialaren akumulazioagatik. Kimiko esagunenak petroliosko deribatua pestisidak eta beste metal astun batzuk ere gehitzen dituzte, lurraren kutsaduraren sorkuntzan. Kutsatzeko arrisku gehienak osasuna da, gehien bat ur edangarria emanez, kutsatzen da. Eskualde kutsatuak garbitzeko gaitasun batzuk erabili behar dira.
KUTSADURA NUKLEARRA: energia nuklearrak eragiten duen kutsadurari esaten zaio. Kutsadura hau isotopo erradioaktibo artifizial zein naturalek eragindakoa izan daiteke izan daiteke.
Energia nuklearrak erradiaktibitate handiko hondakinak sortzen ditu, denboran oso luze irauten dutenak. Batzuek milaka urtetan sortzen dute erradiaktibitatea. Erradiaktibitatearen ondorioak guztiz hondagarriak dira. Irautearen irautez organismo batzuetatik besteetara transmititzen da erradiaktibitatea kate trofikoaren bitartez, eta goi mailako organismoetan, eta gizakiarengan azkenik, metatzen da. Gainera, nahikoa da dosi txiki bat erradiaktibitatearen ondorio hilgarriei berehala antzemateko. Plutonio gramo batek milioi bat pertsonarengan minbizia sortzeko ahalmena du. Erradiaktibitate ihesek sekulako ondorioak dituzte inguruan bizi diren pertsonen osasunarengan.
SOINU KUTSADURA: Giza edo animalia bizitzaren jarduera edo oreka kaltetu dezakeen soinu gogaikarria edo neurriz gainekoa da. Beste kutsadura motak ez bezala, zarata ez da pilatzen, baina orobat kalte handiak eragin diezazkioke bizi kalitateari, modu egokian kontrolatzen ez bada.
Soinu kutsadura terminoak giza jardueragatik eragindako zaratari egiten dio erreferentzia eta eragin negatiboak izaten ditu jendearen osasun fisiko,mental eta entzumenezkoan.
Nazioarteko organismoak esan dute entzumen gaitasunen murrizketa egoteko arriskua dagoela, baita trastorno psikologikoetatik (paranoia, perbertsioa) fisiologikoetaraino ere, gehiegizko soinu kutsadura jasan izanagatik.
Osasunerako Mundu Erakundea (OMS) txosten baten arabera, 50 dB-ak dira gehiegizko muga. Espainian, aldiz, soinu konfort maila 55 dB-etan ezartzen dute. Maila honetatik gora, soinua atsedenaldi eta komunikaziorako kaltegarria izaten da.
Europar Batasunaren ikerketa baten arabera(2005): 80 milioi pertsona jasaten dute egunero 65 dB baino gehiago eta beste 170 milioi 55-65 dB bitartean jasaten dituzbat-bateko abortuak, malformazio genetikoak umeki eta haurrengan, leuzemia, tiroide minbiziak, psikologia-arazoak...
ARGIAREN KUTSADURA: Iturri artifizialetatik igorritako gaueko intentsitate, norabide, maila espektral edo premiagabeko ordutegietan egin nahi izaten ditugun jarduerak egiteko beharrezkoa dugun argi jarioak eragindako kutsadura mota da.
Gaizki diseinatutako eta eraginkortasun gabeko kanpo argiztapenak, kanoi laser eta proiektoreen erabilpenak, eta argien itzaltzeko ordutegiaren erregulazio txarrak arazo honen hedapena eragiten dute.
Argi kutsaduraren ebidentzia argiena zeruak jasaten duen gaueko distiraren handipena da, argi artifizialak gas eta aire partikuletan sortutako islapen eta barreiapenaren ondorioz. Islapen eta barraiapen honek zeruak duen baldintza naturaletan duen kalitatea aldatu egiten du, izarren eta beste objektu zeleste batzuen distira desagertzea eragitera heldu arte.
Dudarik gabe, kaleko argiztapena beharrezkoa den lorpen bat da, argiztapen honek gaueko hainbat jarduera egiteko ahalmena ematen baitigu, baina ezinbestekoa da argiztapen hau era egokian erabiltzea, atmosferara argia zuzenki igortzea adibidez, galarazi egin behar da, eta argia kalea ikusteko nahitaezkoa den tokietan bakarrik jarriz. Honez gain, alboetara, gora edo ikusteko beharrezkoa ez dugun tokietara bidaltzen den argi igorpenak argia eta dirua alferrik galtzea bakarrik ekartzen du.
geotogia, kimiko eta hidrografia.
URAREN KUTSADURA: Mota hau uretan gertatzen da. Uretan material kimiko edo nuklearrak sartzen ditugunean ematen da, eta uretan alterazio txar bat sortzen da. Kaso esagunenak, lantegietan ematen dira, zakarra botatzen dutenean.
LURRAREN KUTSADURA: Lurraren kutsadura gizakiok lurrera hainbat, produktu kimiko botatzerakoan sortzen da. Kutsadura honek normalean sortzen da pestisidekin, oso osasunerako filtrazioengatik edo produktu industrialaren akumulazioagatik. Kimiko esagunenak petroliosko deribatua pestisidak eta beste metal astun batzuk ere gehitzen dituzte, lurraren kutsaduraren sorkuntzan. Kutsatzeko arrisku gehienak osasuna da, gehien bat ur edangarria emanez, kutsatzen da. Eskualde kutsatuak garbitzeko gaitasun batzuk erabili behar dira.
KUTSADURA NUKLEARRA: energia nuklearrak eragiten duen kutsadurari esaten zaio. Kutsadura hau isotopo erradioaktibo artifizial zein naturalek eragindakoa izan daiteke izan daiteke.
Energia nuklearrak erradiaktibitate handiko hondakinak sortzen ditu, denboran oso luze irauten dutenak. Batzuek milaka urtetan sortzen dute erradiaktibitatea. Erradiaktibitatearen ondorioak guztiz hondagarriak dira. Irautearen irautez organismo batzuetatik besteetara transmititzen da erradiaktibitatea kate trofikoaren bitartez, eta goi mailako organismoetan, eta gizakiarengan azkenik, metatzen da. Gainera, nahikoa da dosi txiki bat erradiaktibitatearen ondorio hilgarriei berehala antzemateko. Plutonio gramo batek milioi bat pertsonarengan minbizia sortzeko ahalmena du. Erradiaktibitate ihesek sekulako ondorioak dituzte inguruan bizi diren pertsonen osasunarengan.
SOINU KUTSADURA: Giza edo animalia bizitzaren jarduera edo oreka kaltetu dezakeen soinu gogaikarria edo neurriz gainekoa da. Beste kutsadura motak ez bezala, zarata ez da pilatzen, baina orobat kalte handiak eragin diezazkioke bizi kalitateari, modu egokian kontrolatzen ez bada.
Soinu kutsadura terminoak giza jardueragatik eragindako zaratari egiten dio erreferentzia eta eragin negatiboak izaten ditu jendearen osasun fisiko,mental eta entzumenezkoan.
Nazioarteko organismoak esan dute entzumen gaitasunen murrizketa egoteko arriskua dagoela, baita trastorno psikologikoetatik (paranoia, perbertsioa) fisiologikoetaraino ere, gehiegizko soinu kutsadura jasan izanagatik.
Osasunerako Mundu Erakundea (OMS) txosten baten arabera, 50 dB-ak dira gehiegizko muga. Espainian, aldiz, soinu konfort maila 55 dB-etan ezartzen dute. Maila honetatik gora, soinua atsedenaldi eta komunikaziorako kaltegarria izaten da.
Europar Batasunaren ikerketa baten arabera(2005): 80 milioi pertsona jasaten dute egunero 65 dB baino gehiago eta beste 170 milioi 55-65 dB bitartean jasaten dituzbat-bateko abortuak, malformazio genetikoak umeki eta haurrengan, leuzemia, tiroide minbiziak, psikologia-arazoak...
ARGIAREN KUTSADURA: Iturri artifizialetatik igorritako gaueko intentsitate, norabide, maila espektral edo premiagabeko ordutegietan egin nahi izaten ditugun jarduerak egiteko beharrezkoa dugun argi jarioak eragindako kutsadura mota da.
Gaizki diseinatutako eta eraginkortasun gabeko kanpo argiztapenak, kanoi laser eta proiektoreen erabilpenak, eta argien itzaltzeko ordutegiaren erregulazio txarrak arazo honen hedapena eragiten dute.
Argi kutsaduraren ebidentzia argiena zeruak jasaten duen gaueko distiraren handipena da, argi artifizialak gas eta aire partikuletan sortutako islapen eta barreiapenaren ondorioz. Islapen eta barraiapen honek zeruak duen baldintza naturaletan duen kalitatea aldatu egiten du, izarren eta beste objektu zeleste batzuen distira desagertzea eragitera heldu arte.
Dudarik gabe, kaleko argiztapena beharrezkoa den lorpen bat da, argiztapen honek gaueko hainbat jarduera egiteko ahalmena ematen baitigu, baina ezinbestekoa da argiztapen hau era egokian erabiltzea, atmosferara argia zuzenki igortzea adibidez, galarazi egin behar da, eta argia kalea ikusteko nahitaezkoa den tokietan bakarrik jarriz. Honez gain, alboetara, gora edo ikusteko beharrezkoa ez dugun tokietara bidaltzen den argi igorpenak argia eta dirua alferrik galtzea bakarrik ekartzen du.
geotogia, kimiko eta hidrografia.
Comentarios
Publicar un comentario